به سمت حکمروایی خوب شهری: بایدهای نظام مدیریت ساخت‌وساز شهری در بازنمایی متخصصان ایرانی ( نمونه موردی شهر تهران)
محورهای موضوعی : مدیریت شهری
غلامرضا کاظمیان
1
(دانشیار گروه مدیریت دولتی (شهری)، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران)
حسین اصلی پور
2
(دانشکده مدیریت و حسابداری،دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران)
آرش تقی پوراختری
3
(دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران)
کلید واژه: حکمروایی, ساخت‌وساز, توسعه شهری, محیط مصنوع.,
چکیده مقاله :
رشد شهری فرآیندی رویشی است که تبلور آن بصورت فرآیند‌انباشتی، ساختار‌فضایی شهر را طی دهه‌ها شکل می‌دهد. دراین مسیر فعالیت‌های جاری، از طریق ساخت‌وساز بر روی بافت‌شهری رسوب کرده، و فرم‌‌شهری را در پاسخ به نیازهای متغیر زمان خود، بهبود، و توسعه می‌دهد. از آنجاییکه متولی ساخت‌وساز در مقیاس شهر، مدیریت‌شهری است؛ و مدیریت حکمروایانه ساخت‌وساز شهری موضوعی محوری در مسیر تحقق توسعه‌پایدار محسوب می‌شود؛ مساله این پژوهش«چیستی بایدهای مدیریت ساخت‌وساز شهری[تهران] در آثار علمی متخصصان ایرانی» قرار گرفته‌است. در این راستا توصیفات‌علمی متخصصان‌کشور از واقعیات و مطلوبیات مدیریت فضای کالبدی شهر [تهران]، به عنوان وجهه‌ای از حقیقت تلقی شده؛ و پژوهش‌گر با هدف فهم آن، به سراغ استفاده از راهبرد تحلیل‌مضمون از روش کیفی می‌رود. در این‌راستا از میان789 ماخذ بروز‌یافته در پایگاه‌های‌علمی کشور،65 عدد بصورت روش‌‌مند نمونه‌گیری شد. نتایج این پژوهش بنیادین نشان‌داد که در نظر متخصصان‌ایرانی، نظام مدیریت ساخت‌وساز شهری‌تهران، برای توصیف شدن در قالب «حکمروایی ساخت‌وساز شهری»، باید ماهیتی قابل‌احترام، قابل‌اعتماد و قابل‌اعتنا داشته‌باشد؛ به‌این‌معنا که با پیگیری«رشد عادلانه، متوازن و توانمندساز»، در‌پی«حل مسائل کالبدی و فضایی شهر‌تهران»، در جهت دستیابی به«فرآورده‌ای پایدار و قابل‌استطاعت» برآمده؛ و این‌مسیر را با «اتکا به ظرفیت‌های درون‌زا و مبتنی بر ارزش‌های محلی» به وسیله «سازمانی همیار، کارآمد و جمع‌گرا»و در «مواجهه با چالش‌های قانونی-اجرایی مدیریت شهری‌تهران» می‌پیماید.
Urban growth is a vegetative process that crystallizes as an accumulative process, shaping the city spatial structure over decades. In this way, current activities are deposited on the urban fabric through Building, and improve and develop the urban form in response to the changing needs of its time. Since the Building custodian at the Urban level is the Urban management; and governance is a central issue on the path to sustainable development; the research’s problem is "What are the necessities of [Tehran’s] urban building management system in Iranian researchers’ representations". In this regard, the scientific descriptions of Iranian experts on the realities and desirability of the urban Building management system are considered as a face of truth; and the researcher, in order to understand it, uses the thematic analysis strategy as one of the qualitative methods. In this regard, out of 789 sources updated in the Iranian scientific databases, 65 were systematic sampled. The results of this fundamental research showed that according to Iranian experts, the urban building management system of Tehran can be considered as "Tehran’s Building Governance", when it has a Reliable, Remarkable, and Respectable. In other words, by pursuing "fair, balanced and empowering growth", it has sought to "solve the physical and spatial problems of the city of Tehran" in order to achieve "sustainable and affordable product"; and follows this path by "relying on endogenous capacities based on local values" by a "cooperative, efficient and collectivist organization" and in "facing the legal-executive challenges of Tehran’s urban management".
ایمانی شاملو، جواد (1397) تبیین تحولات فضایی کلان شهر تهران از منظر اقتصاد سیاسی نفت. رساله دکتری تخصصی. دانشگاه تربیت مدرس. دانشکده هنر.
تقی‌پوراختری، آرش (1400) تبیین حکمروایی ساخت‌وساز شهری تهران. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه علامه‌طباطبایی تهران. دانشکده مدیریت و حسابداری.
توسلیان، رحیم (1398). نقش سیاست‌های عرضه زمین مسکونی در فرایند شهری شدن رانت و ساخت شهرهای ایران: نمونه موردی شهر زنجان. رساله دکتری. دانشگاه تبریز، دانشکده برنامه‌ریزی و علوم محیطی.
حسینی‌فر، سیدمحسن(1395) .تبیین نقش ساختارهای پنهان در تغییرات سازمان فضایی شهرهای ساحلی (مطالعه موردی: شهر ساحلی بابلسر). رساله دکتری.
خوجم‌‌لی، عبدالوهاب (1396). تبیین ژئوپلیتیک منظر شهری؛ رابطه قدرت و سیاست با نمادسازی شهری- مطالعه موردی: شهر تهران. رساله دکتری. دانشگاه تربیت مدرس.
رستگار ژاله، سحر (1399). تبیین رویکرد توسعه حفاظت‌محور در هویت‌یابی منظر شهری زاهدان پهلوی اول از طریق نشانه معناشناسی لایه‌ای و تحلیل گفتمان. رساله دکتری. دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده حفاظت و مرمت.
شارع‌پور م و رهبری ل (1395). حق به شهر و مدیریت شهری. بنیان‌های نظری در مدیریت شهری. تهران: انتشارات تیسا.
شاه محمدیان، هانیه (1398). تبیین مدیریت تعارض کنشگران در طرح‌های توسعه شهری تهران. رساله دکتری. دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر.
عبده کلاه چی، محسن (1399). تعارض منافع بخش عمومی و نیروهای بازار: تاثیر منافع بر روند تغییر کاربری زمین مطالعه موردی: کمیسیون ماده 5 شهر اهواز. رساله دکتری. دانشگاه هنر اصفهان، دانشکده معماری و شهرسازی.
فرجی، سیدجلال‌الدین؛ ولی‌نوری ،سامان؛ تقی‌پوراختری، آرش؛ علی‌پورتبریزی،آذین (1400). موانع مدیریتی ساخت و ساز پایدار در شهر فرودگاهی ایران با تأکید بر پایانه های مسافران هوایی. فصلنامه علمی اقتصاد و مدیریت شهری 35(9). 192-173.
فرجی‌‌راد خدر، کاظمیان، غلامرضا (1391). توسعه محلی و منطقه‌ای از منظر رویکرد نهادی. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
کاظمیان، غلامرضا (1383). تبیین روابط ساختار حاکمیت و قدرت شهری با سازمان‌یابی فضا، تلاش برای طراحی مدل(نمونه منطقه کلانشهری)، رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
کاظمیان غلامرضا (1397) چشم‌انداز مطلوب مدیریت شهری در افق 1404. کتاب: حکمروایی نوین شهری؛ رویکرد‌ها، مفاهیم، مسائل و چالش‌ها. تهران: تیسا: 62-51.
کاظمیان، غلامرضا و فرج‌کرده، خدر (1390). اداره شهرهای پایدار. تهران: انتشارات پرهام نقش.
کاظمیان، غلامرضا؛ میرعابدینی،سیده زهره (1390) آسیب‌شناسی مدیریت یکپارچه شهری در تهران از منظر سیاست‌گذاریی و تصمیم‌گیری شهری. نشریه هنرهای زیبا. شماره 46. 38-27.
مشفقی، وحید (1399). تحلیلی ارتباط قدرت و آلودگی هوای تهران. رساله دکتری. دانشگاه هنر تهران، پردیس بین‌المللی فارابی.
واقفی امین، حاجی‌میرزایی هومان، ترکمه، آیدین، جهانزاد، نریمان(1398) آنری لوفور. انتشارات کتابکده کسری.
Barras, Richard (2009). Building Cycles, Growth & Instability. London: A John Wiley & Sons
Baudrillard, Jean (1998) The Consumer Society: Myths and Structures. SAGE Publication Ltd
Braun, V. & Clarke, V. (2006). Using Thematic Analysis in Psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101
Brundtland GH (1987). Report of the Brundtland Commission: Our common future. World Commission on Environment and Development: Oxford University Press.
Chen, J., Kan, K., & Davis, D. S. (2021). Administrative reclassification and neighborhood governance in urbanizing China. Cities, 118, 103386. https://doi.org/10.1016/j.cities.2021.103386
Cohen, Irit Amit (2009) Contested Landscape and Spirit of Place: The Case of the Olive Trees and Urban Neighborhood in Israel, Revijazageografijo - Journal for Geography. 4-1. pp 147-162.
Creswell, J.W. & Poth, C.N. (2018). Qualitative Inquiry & Research Design: Choosing Among Five Approaches. Fourth edition. Thousand Oaks, California: SAGE.
Det Udomsap A and Hallinger P (2020). A bibliometric review of research on sustainable construction, 1994–2018. Journal of Cleaner Production 254: 120073. DOI: 10.1016/j.jclepro.2020.120073.
Flanagan, W. G. (1999), Urban Sociology: Images and structure, New York: Allyn and Bacon
Fujita, M. and Thisse, J.-F. (2002) Economics of Agglomeration, Cambridge, Cambridge University Press
Fukuyama, F. (2013). What is governance? Governance, 26(3), 347–368
Healey, P. (1992). Development Plans and Markets. Planning Practice and Research, 7(2), 13–20
Henk Visscher, Jacques Laubscher & Edwin Chan (2016) Building governance and climate change: roles for regulation and related polices, Building Research & Information, 44:5-6, 461-467, DOI: 10.1080/09613218.2016.1182786
Joensuu, T., Leino, R., Heinonen, J., & Saari, A. (2021). Developing Buildings’ Life Cycle Assessment in Circular Economy-Comparing methods for assessing carbon footprint of reusable components. Sustainable Cities and Society, 103499. https://doi.org/10.1016/j.scs.2021.103499
Lara-Hernandez, J. A., & Melis, A. (2018). Understanding the temporary appropriation in relationship to social sustainability. Sustainable Cities and Society, 39, 366–374. https://doi.org/10.1016/j.scs.2018.03.004.
Lefebvre H (1991) [1974] The Production of Space. Trans. N. Donaldson-Smith, Oxford: Basil BlackWell
Leftwich A (1993). Governance, democracy and development in the Third World. Third World Quarterly, 14(3), 605–624
Logan, J.R., and H. Molotch. (1987). Urban Fortunes: The Political Economy of Place. Berkeley: University of California Press
Lorch R., Laubscher, J., Chan E., Visscher. H. (2018). “Building Governance and Climate Change; Regulation and Related Policies”. New York: Routledge.
Madanipour A (2010) Whose Public Space. New York: Routledge
Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., & Altman, D. G. (2010). Preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses: The PRISMA statement. International Journal of Surgery, 8(5), 336–341. https://doi.org/10.1016/j.ijsu.2010.02.007.
Pierre J & Peters BG (2000). Governance, politics and the state. Hampshire, UK: Palgrave Macmillan.
Bhandari, Pritha. (2020, June 19). What is Qualitative Research? | Methods & Examples. Scribbr. https://www.scribbr.com/methodology/qualitative-research/#:~:text=Qualitative%20research%20involves%20collecting%20and,generate%20new%20ideas%20for%20research.
Schumpeter, Joseph A. (1994) [1942]. Capitalism, Socialism and Democracy. London: Routledge. pp. 82–83. ISBN 978-0-415-10762-4. Retrieved 23 November 2011.
Simmie J. Do clusters or innovation systems drive competitiveness? In B. Asheim, P. Cooke, & R. Martin, Clusters and Regional Development: Critical reflections and explorations. Oxon, Routledge, 2009; 164-189
Soma, K., Dijkshoorn-Dekker, M. W. C., & Polman, N. B. P. (2018). Stakeholder contributions through transitions towards urban sustainability. Sustainable Cities and Society, 37, 438–450. https://doi.org/10.1016/j.scs.2017.10.003.
Sun, B., & Baker, M. (2021). Multilevel governance framework for low-carbon development in urban China: A case study of Hongqiao Business District, Shanghai. Cities, 119, 103405. https://doi.org/10.1016/j.cities.2021.103405
Topol, Eric (2012). The Creative Destruction of Medicine: How the Digital Revolution Will Create Better Health Care. Basic Books. p. v. ISBN 9780465025503. Retrieved December 19
Ubels, J., Fowler, A., and Acquaye-Baddoo, N. (2010). A Resource Volume on Capacity Development. In: Ubels, J., Acquaye-Baddoo, N., and Fowler, A. eds. Capacity development in practice. London ; Washington, DC : Earthscan, 2010. pp. 1 – 8
Wang, Y., Niu, Y., Li, M., Yu, Q., & Chen, W. (2022). Spatial structure and carbon emission of urban agglomerations: Spatiotemporal characteristics and driving forces. Sustainable Cities and Society, 78, 103600. https://doi.org/10.1016/j.scs.2021.103600.
Williamson I, Enemark S, Wallace J and Rajabifard A (2010) Land Administration for Sustainable Development. USA: ESRI Press Academic Redlands.