گامی به سوی طراحی الگوی راهبردی نظام حکمرانی اجتماعی در جمهوری اسلامی ایران
محورهای موضوعی : مدیریت استراتژیک
علیرضا علی احمدی
1
(استاد، دانشگاه علم و صنعت ایران)
کلید واژه: الگوی راهبردی, حکمرانی,
چکیده مقاله :
هدف اصلی این تحقیق طراحی الگوی راهبردی نظام حکمرانی اجتماعی براساس گفتمان ولایت‌فقیه، قانون اساسی و تجارب موفق جمهوری اسلامی ایران و تجارب موفق بشری است. بدین منظور، شش هدف فرعی برای تحقیق توافق شد و برای پاسخگویی به این اهداف یک سؤال اصلی و ده سؤال فرعی تنظیم گردید، در این مقاله جمع‌بندی دستاوردهای تحقیق در پاسخگویی به هر یک از سؤالات تحقیق گزارش می‌گردد. این تحقیق با استناد به اسناد بالادستی و گفتمان ولایت‌فقیه و استفاده از دیدگاه‌های خبرگانی در قالب گروه کانونی تدوین گردید. از آنجا که سیاست چارچوب تحقیق بر این مبنا بود که برای دستیابی به الگوی حکمرانی مطلوب از یک طرف با یک رویکرد بالا به پائین (عرش به فرش) مبتنی بر مبانی، اصول و ارزش‌های قواعد نظام حکومتی الگو، رویکردها و سیاست‌های کلان؛ اقدام به احصای آرمان‌ها، ترسیم چشم‌انداز، تدوین مأموریت‌ها و کارکردها گردیده و از سوی دیگر با یک رویکرد پائین به بالا، مبتنی بر ارزیابی چالش‌ها و آسیب‌ها، مزیت‌ها و محدودیت‌های نظام حکمرانی اجتماعی موجود جهت‌گیری‌های حرکت و راهبردهای اساسی برای کاهش فاصله بین وضع مطلوب و وضع مطلوب طراحی شود. با توجه به محدودیت حجم مقاله بخش طراحی محتوایی برنامه‌های راهبردی برای حل مسایل موجود و تحقق وضع مطلوب از حیطه گزارش این مقاله خارج گردید. اهم دستاوردهای این تحقیق در قالب چالش‌ها و آسیب‌های حکمرانی نظام اجتماعی کشور با مبانی و ارزش‌های حاکم؛ اصول و قواعد؛ چشم‌انداز، مأموریت، خاستگاه و کارکردها؛ ویژگی‌های نظام اداری مطلوب جمهوری اسلامی ایران تبیین گردیده است و سرانجام پیشنهاداتی برای اصلاح نظام حکمرانی اجتماعی و اعتلای نظام حکومتی الگو برای تحقق پیشرفت توأم با عدالت ارائه شده است
The main purpose of this study is to design a strategic model of social governance system based on the discourse of Velayat-e Faqih, the Constitution and the successful experiences of the Islamic Republic of Iran and successful human experiences. For this purpose, six sub-objectives for the research were agreed and to answer these objectives, one main question and ten sub-questions were prepared. In this article, a summary of the research achievements in answering each of the research questions is reported.
بحرینیان، سید محمد (1389)، توسعه در ژرفا، چشم‌انداز ایران. شماره 60، اسفند 88 و فروردین 89، صص 68-76
بنیاد اجتماعی احسان برکت (1397) طرح اولیه راه‌اندازی مرکز کارآفرینی اجتماعی، دی ماه 1397، تهران.
جلایی‌پور، حمیدرضا (1394)، دموکراسی علیه کِلپتوکراسی، دو ماهنامه اندیشه پویا، شماره 28، شهریور 94، صص 46-47.
جلایی‌پور، حمیدرضا (1395)، جنبش سرد، جامعه گرم، ماهنامه مهرنامه، شماره 48، مرداد 95، صص 27-29.
خجسته رحیمی، رضا (1393)، از سیاست گریزی نیست، دو ماهنامه اندیشه پویا، شماره 16، خرداد 93، صص 8-9.
خجسته رحیمی، رضا (1393)، دموکراسی علیه کِلپتوکراسی، دو ماهنامه اندیشه پویا، شماره 21، آذر 93، ص 7.
خجسته رحیمی، رضا (1396)، دموکراسی علیه دموکراسی، دو ماهنامه اندیشه پویا، شماره 41، ویژه نوروز 96، صص 24-25.
دینی ترکمانی، علی (1390)، حکمرانی نفتی؛ چگونه می‌توان با نفت، خوب حکمرانی کرد؟، ماهنامه مهرنامه، سال دوم، فروردین ماه 1390، شماره 10، صص 156-157.
دینی ترکمانی، علی (1395)، تأثیر شیوه حکمرانی در گسترش فساد سیستماتیک (تو در توی فسادها)، مصاحبه با دو ماهنامه چشم‌انداز ایران، شماره 100، آبان و آذر 95.
رضائی، سیاوش (1397) ارائه الگوی راهبردی نهادسازی در انقلاب اسلامی براساس گفتمان امام و رهبری قانون اساسی، تجارب جمهوری اسلامی ایران، رساله دکتری در حوزه نظام حکومتی الگوی اجتماعی، دانشگاه عالی دفاع ملی.
سحابی، عزت‌ا... (1388)، موانع توسعه در ایران؛ چشم‌انداز ایران، شماره 59، دی و بهمن 88، صص 27-34.
شریعتی، مهدی (1389)، فرهنگ توسعه در ایران، چشم‌انداز ایران، شماره 60، اسفند 88 و فروردین 89، صص 77-86.
طارمی، رسول (1390)، تأثیر توسعة سیاسی بر افزایش کارآمدی نظام سیاسی (مطالعة موردی جمهوری اسلامی ایران) پایان‌نامه برای دریافت کارشناسی‌ارشد در رشتة علوم سیاسی، استاد راهنما: دکتر محمد رحیم عیوضی، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی.
علوی‌تبار، علیرضا (1381)، اصلاح‌پذیری و آزمون فیصله‌بخش، ماهنامه آفتاب، شماره 16، خرداد 1381، صص 5-4.
علی‌احمدی، علیرضا (1390) پیش‌طرح الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت، انتشارات تولید دانش، صص 34 و 35.
علی‌احمدی، علیرضا (1395) طراحی رویکرد روش‌شناسانه فرآیند برنامه‌ریزی و مدیریت راهبردی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی و نظریه‌های کاربردی – بومی، مرکز مطالعات راهبردی فردا.
علی‌احمدی، علیرضا و همکاران (1398) پیش‌نویس سند برنامه جامع سبک زندگی اسلامی – ایرانی، کمیسیون سبک زندگی اسلامی – ایرانی، دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی.
علی‌احمدی، علیرضا، باغستانی، حمیده (1398)، روش‌شناسی طراحی ارکان جهت‌ساز برنامه‌های اجتماعی، پروژه مرکز مطالعات بنیادین انقلاب اسلامی، مرکز مطالعات راهبردی مدیریت فردا.
علی‌احمدی، علیرضا، علی‌احمدی، حسین (1383) مبانی و اصول مدیریت اسلامی، انتشارات تولید دانش، تهران.
علی‌احمدی، علیرضا؛ ابیانه نظری، امیرحسین (1397) مبانی و ارکان جهت‌ساز نظام نوآوری اجتماعی، مطالعات کلاسی، دانشکده مهندسی پیشرفت، دانشگاه علم و صنعت ایران.
علی‌احمدی، علیرضا؛ سلامت، وحیدرضا؛ کریمی، سعید (1391) فرآیند برنامه‌ریزی ارزش‌بنیان مبتنی بر نقشه راه عرش به فرش در حوزه اقتصاد، گزارش پروژه تحقیقاتی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.
علیزاده، محمدرضا (1389)، جامعه مدنی، قدرت و توسعه، ماهنامه مهرنامه، سال اول، دی ماه 1389، شماره 8، صص 135-137
فاضلی، محمد (1393)، برون‌رفت از وضع موجود، دو ماهنامه اندیشه پویا، شماره 18، مرداد 93، صص 37-38.
گرانپایه، بهروز (1395) چالش اصلی دولت، ناکارآمدی مدیران است، هفته‌نامه رو‌به‌رو، اردیبهشت 1395.
نیلی، مسعود (1383)، دموکراسی و موانع اقتصادی آن در ایران، نشریه آیین، سال اول، تیر 1383، شماره 1، صص 23-28.
نیلی، مسعود (1389)، برنامه‌های پنج ساله را کنار بگذاریم، ماهنامه مهرنامه، سال اول، دی ماه 1389، شماره 8، صص 145-142.